Circulaire verwerking van GFT afval gestopt door achterblijven van wetgeving

In 2019 startte de StadsWormerij met haar micro-industriële verwerking van organische stadsstromen door compostwormen. De geproduceerde vermicompost is een levende bodemverbeteraar met potentie als kunstmestvervanger. Juridische barrières in de Nederlandse wetgeving belemmeren dit innovatieve initiatief bij haar opschaling. Ondanks verwoede pogingen de barrières samen met de Rijksoverheid op te lossen, is een oplossing niet in zicht en heeft de StadsWormerij eind september 2022 haar deuren moeten sluiten.

KLIK HIER VOOR ONZE 'PRAATPLAAT: JURIDISCHE BARRIÈRES VOOR GFT-VERWERKING MET COMPOSTWORMEN'

StadsWormerij, een Amersfoortse impactonderneming

StadsWormerij is een impactonderneming uit Amersfoort, die organische resten van o.a. bio-supermarkten, horeca en kantoren tot vermicompost verwerkt. Daarmee wordt een volumereductie van 75% behaald. De geproduceerde wormencompost is een levende bodemverbeteraar voor moestuinders, stadslandbouwers en kamerplanthouders. Edgar van Groningen, initiatiefnemer: ‘Ondanks corona zijn we in enkele jaren uitgegroeid tot dé plek waar met een bedrijfsmatige aanpak “afval”, dat anders voor een deel in de verbrandingsoven belandde, tot een wereldwijd bewezen organische bodemverbeteraar te verwaarden. Dat doen we niet onverdienstelijk: Planbureau voor de Leefomgeving kwalificeerde ons tot één van de 1.500 meest innovatieve circulaire initiatieven van het land. Bovendien staan we nu al twee opeenvolgende jaren in TROUW’s Duurzame 100. Een gigantische opsteker!’

Juridische knelpunten

Vanaf de start was duidelijk dat het innovatieve proces van de StadsWormerij niet aansluit bij Nederlandse wetgeving. In andere Europese landen worden wormen wel al “legaal” ingezet. Jesse de Graaff, betrokken als onderzoeker, noemt het belangrijkste bezwaar: ‘Wormen worden beschouwd als productiedieren voor landbouwdoeleinden. De Graaff legt uit: ‘De StadsWormerij verwerkt GFT met hulp van wormen. Die afvalstroom is vanuit juridisch oogpunt altijd ‘dierlijk bijproduct’. Het voeren van dierlijk bijproduct aan productiedieren, of het vervoeren van GFT naar locaties met productiedierenis echter niet toegestaan.’

Oplossen van de knelpunten

De StadsWormerij wendde zich in 2017 tot de Rijksoverheid om deze problemen samen op te lossen. In talloze gesprekken en sessies met ambtenaren zijn de problemen besproken en oplossingsrichtingen voorgesteld. De Graaff: “We weten inmiddels precies op welk wetsartikel het knelt (artikel 3.4 regeling dierlijke producten). In hetzelfde artikel wordt al een uitzondering gemaakt voor pelsdieren. Waarmee de wetgever zinspeelt dat deze regels niet gelden voor dieren die niet in de voedselketen terechtkomen.”

Helaas wordt door het ministerie van LNV geen medewerking verleend dit probleem daadwerkelijk op te lossen. De impasse op het gebied van wetgeving én een moeizame zoektocht naar een nieuwe locatie maken het lastig om financiering te vinden. Dit heeft ertoe geleid dat de StadsWormerij eind september 2022 haar deuren voorlopig heeft gesloten. Van Groningen sluit af: ‘Zie hier heel concreet waardoor de circulaire economie stokt; iedereen is het eens over de noodzaak kringlopen te sluiten en minder primaire grondstoffen te gebruiken. Dat is exact wat wij doen. Laten we dus snel zorgen dat de compostworm snel kan doen wat hij het liefst doe: “afval” omzetten in humus!’